Ortodonti

    Yüz, çeneler ve dişler arasındaki bozulan ilişkiyi inceleyen ve oluşan anomalilerin tedavisi ilgilenen bir diş hekimliği dalıdır. Çapraşık dişlerin estetik mahzurlarının yanında ağız hijyenini sağlamakta da sorunlar çıkardığı bilinen bir gerçektir.

    Dişler düzenli sıralanmadığı için bakteri plağı retansiyonu fazla olacaktır, burada üreyen mikro organizmaların ürettiği asitler dişin minesinde çürük ve dişetlerinde periodontal sorunlara yol açabilir

ÇOCUK ORTODONTİ

    Bir çocuğun ortodontik amaçla yapılacak ilk kontrolü, yedi yaşında olmalıdır. Çünkü çocuğun bu yaşta ön dişleri çıkar ve varsa problemlerin ilk emareleri bu dönemde ortaya çıkmaya başlar. Eğer ön dişerde yeterli alan mevcut değilse bunlar diğer dişleri sıkıştırabilir ve çapraşıklığa sebep olabilirler. Bu dişler için alan açılması sonradan diş çekme ihtiyacını ortadan kaldırabilir.

    Aynı zamanda dişlek yapıda olan veya çıkıntı yapan dişler uzun süre tedavi edilmezse dişin travmaya uğrama ihtimali artar. Çocuğun ön dişleri dışarıdaysa travmaya çok kolay uğrayabilir ve bu çene şekillerinde ön dişlerde kırığa çok fazla rastlanmaktadır. Travmaya uğrayan diş mecburen kanal tedavisi, dolgu yada porselen kaplamalarla restore edilmektedir.

    Genellikle sıkışık veya çıkıntı yapan dişler çenede arka planda mevcut bir büyüme problemine işaret eder. Bu durum bazen daha iyi bir netice alabilmek için iki aşamalı olarak tedavi edilebilir.

    Birinci aşamada çocuğun çene ilişkileri düzenlenir büyüme yönlendirilir daimi dişlere yer yoksa çapraşıklık oluşmaması için çenede genişletme yapılabilir. ikinci aşama çocuğun çene ilişkileri düzeltildikten sonra dişlerde hafif eğimler eğrilikler varsa uygulanır dişlerin düzgün sırada olması hedeflenir.

    Çocuk delikanlılık evresine gelene kadar yüz yapısındaki büyümenin %90’ı tamamlanmış olur. Bu nedenle eğer tedavi 12 yaşına kadar ertelenirse ortodontistin, düzeltme prosedürünün genel kalitesi üzerinde sahip olacağı etki de kısıtlanmış olur

    Başarılı ortodonti tedavisi, konu ile ilgili herkesin ortak çabası ile bir ortaklıktır. Hasta ve hekimin ortak bir çabası ile nihai hedefe ulaşabilir.

    Süt dişli dönemde ; okul öncesi dönemdir. Bu dönemdeki parmak emme, dudak ısırma, uzun süre biberon ve yalancı emzik kullanımı gibi kötü alışkanlıklar adını verdiğimiz faktörlere bağlı sorunlar süt dişli dönemde ortadan kaldırılırsa kalıcı bir iskeletsel anomali oluşmadan tedavi edilebilir. Bu amaçla ağız içinden yada dışından kuvvet alan apareyler kullanılabilir.

    Karışık dişlenme döneminde ; Bu dönem ilkokul çağlarıdır. Süt dişlerinin dışında, ağızda daimi dişlerde çıkmaya başlamıştır. Süt dişlerinin alttan gelecek dişler için rehberlik görevi vardır. Zamansız kaybedilen süt dişlerine bağlı olarak diğer dişlerin bu boşluğa doğru kayması, alttan gelen dişlere ait alanın daralmasına sebep olur. Bu durum kalıcı dişin farklı bir pozisyonda çıkmasına sebep olabilir. Süt dişlerinin zamanından geç düşmeside alttan gelen dişin farklı pozisyonda çıkmasına yada çene içinde gömük kalmasına sebep olabilir.

    Daimi dişlenme döneminde ; Karışık dişlenme döneminde başlayıp ergenliğin sonuna kadar süren çeneler arası uyumsuzlukların (alt çenenin üst çeneye göre ileride yada üst çeneye göre çok geride olması gibi) çözülmesi gereken dönemdir.

    Dişler arasındaki çapraşıklıklara bağlı anomalilerin tedavisi için yaş önemli değildir, ancak çenesel problemlerin erken yaşta müdahalesi önemlidir. Yetişkin hastalarda da dişler hareket ettirilebilir bu konuda zaman sınırı yoktur. Yetişkinlerde tedavi süresi biraz daha uzundur ve biraz daha zorlaştırabilir.

    Ortodontik apareyler: Dişler üzerine yapıştırılan braket ismi verilen minik parçalar özel ortodontik tel, yay ve minik lastiklerle oluşturulan kuvveti dişlere iletir. Bu kuvvet sonucu, dişlerin hareket edeceği tarafta kemik yıkımı, dişin hareket ettiği yönün aksi tarafında ise kemik yapımı olur.

   Diş Teli olarak da bilinen Ortodontik tedavide kullanılan tüm düzeneklere bu isim verilir. Çoğunlukla dişler üzerine kuvvet iletmek için kullanılırlar, fakat bazıları ise Alışkanlık kırıcılar ( habit breaker ) ve pekiştirme apareyi gibi pasif apareylerdir. Hareketli apareyler ve sabit apareyler olarak sınıflandırılır.

    Hareketli apareyler: Ağızdan takıp çıkarılabilen ve üzerindeki yay, vida gibi parçalar sayesinde dişlere kuvveti ileten apareylerdir.

    Sabit apareyler: Braket adı verilen minik metal parçalar dişe yapıştırılır bunlar tedavi bitene kadar kadar çıkartılmaz.

     Apareyin seçiminde en kısa zamanda en iyi sonuca ulaştıracak yönteme, ortodontist tarafından karar verilir. Ailenin ekonomik durumu, çocuğun tedavi isteği ve uyumuda kararı etkiler.

ERİŞKİN ORTODONTİ

    Ortodonti günümüze her yaş grubuna uygulanabilen bir tedavidir. Hastanın yaşı ne olursa olsun dişler düzgünce sıralanabilmektedir.
   
    Fakat yaş büyüdükçe sosyal pozisyonumuz değiştikçe estetik gereksinim artmıştır. Bu yüzden erişkinler daha çok porselen (seramik) braketlere, şeffaf plaklara yönlenmişlerdir.

    Porselen braketler metal braketlere göre daha az farkedilir, daha estetik bir görünüm sağlar. Aşağıdaki fotoğrafta metal ve porselen braket arasındaki farkı gözlemleyebilirsiniz.

    Gelişen teknoloji ile sabit braket sistemleri yerine daha estetik olan şeffaf plaklar geliştirilmiştir. Bu şeffaf plaklar takılıp çıkarılabilen şekilde olup yemek yerken çıkarılır.

    Kullanımı pratik ,hasta uyumu daha kolaydır.

    Detaylı bilgi için doktorunuzla görüşebilirisiniz. Size en uygun tedavi yöntemine birlikte karar verebilirsiniz.

ORTODONTİK TEDAVİ ESNASINDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR

1-Tedaviye başlanmadan ağızdaki çürükler ve diş etleri tedavi edilmiş olmalıdır.

2-Apareyler takıldıktan sonra ağız hijyenini korumak konusunda maksimum özen gösterilmelidir. Apareyler civarında bakteri plağı oluşumuna müsaade etmemek gerekir.

3-Kontroller sırasında hekimin tavsiyelerine uyulmalıdır.

4-Randevular aksatılmamalıdır.

5-Hareketli apareylerde kırılma yada sabit braketlerde çıkma olursa hekim haberdar edilmelidir.

6-Pekiştirme tedavisi, doktorunuzun önerdiği süre ve zamanlarda takılmalıdır.

PEKİŞTİRME TEDAVİSİ

    Diş Teli tedavisi bittiğinde, dişlerin yerleri değişmiştir. Bazı yerlerde yeni kemik yapımı oluşur, bu kemiğin olgunlaşması için zamana ihtiyaç vardır. Ayrıca dişleri saran bağlar olan periodontal ligamentlerde dişlerin yeni durumuna adapte olamamıştır. Apareyler çıkarıldığında dişlerin eski konumlarına dönme meyli vardır. Bu nedenle dişler, yeni konumlarına adapte olana kadar, doktorunuzun uygun göreceği şekilde ve zamanda özel aygıtlarla pekiştirme tedavisi yapılması, kazanılan durumun geri dönmemesi için şarttır.