Periodontoloji

   Dişeti hastalıkları (periodontal hastalıklar), dişi çevreleyen ve destekleyen DİŞETİ VE KEMİĞİ etkileyen bir enfeksiyon hastalığıdır. (AĞACIN KÖKÜNÜ ÇEVRELEYEN TOPRAĞIN HASTALIĞI GİBİDİR. TOPRAK ERİDİĞİNDE AĞACIN SALLANIP YIKILMASI NASIL NORMAL BİR SONUÇ İSE DİŞ ETİ ÇEKİLMESİ VE KEMİK ERİMESİ OLDUĞUNDA DA DİŞİN SALLANMASI VE ÇIKMASI NORMAL BİR SONUÇ OLACAKTIR.) 

    Ülkemizde çok sayıda damak, yarım damak, çelik damak olarak adlandırılan HAREKETLİ PROTEZ kullanımının başlıca sebebidir.

     

     Periodontal hastalıklarda primer etken mikrobiyal dental plaktır. Mikrobiyal dental plak tükürükten oluşur. (KALITSAL OLARAK ADLANDIRILAN ETKENDİR. BAZI İNSANLARDA AZ, BAZI İNSANLARDA ÇOK DİŞ TAŞI BİRİKMESİNİN SEBEBİDİR.) Diş taşı dişlerin etrafında biriktikçe, dişeti cebi içinde ilerlemeye başlar. Bu ilerleme, birikim maalesef dişin üst (çiğneyici) yüzeyine doğru olmaz. Köke doğru ilerler. İlerledikçe de kemiği aşağı doğru eritir. Böylelikle de diş eti çekilmeleri, kemik erimeleri olur. Kanama ile başlayan şikayetler, sıcak soğuk hassasiyetleri, dişin üstüne bastıramama ve dişin sallanmasına ve çekimine kadar gider.

     Diş taşı tek bir dişte birikmez, ağızdaki bütün dişleri yıllar içinde etkiler. Onun için çürükten daha tehlikelidir. Çürükten etkilenen bir diş restore edilip eski haline getirilebilirken, diş taşı, bütün çenede kemik erimesine ve ağızdaki bütün dişlerin sallanarak kaybına sebep olur. Tedavi edildiği takdirde bile kemik yıkımı önlenmiş olur fakat eriyen kemik tekrar geri getirilemez!!!

     Dolayısıyla ne kadar erken önlem alınırsa o kadar başarılı olunur. Bu sebepten ötürü kişinin tükürük yapısına göre 3,6,12 aylık periyotlarda diş taşı temizliği yapılmalıdır.

   

Konuyu özetleyecek olursak ; 

     Periodontal tedavi;3 aşamalı bir işlemdir ve bu aşamaların eksiksiz yerine getirilmesi lazımdır.

     1)Hekimin doğru tedaviyi eksiksiz uygulaması gerekir. (Detertraj, küretaj, flap cerrahisi vb.)

     2)Hastanın çok iyi  bir ağız hijyen motivasyonuna sahip olması gerekir. Sadece diş fırçalamak yeterli değildir. Diş ipi, arayüz fırçası, gargaralar vb enstrümanları alışkanlık haline getirmek lazımdır.

     3)HEKİM NE KADAR İYİ TEMİZLESE DE ,HASTA  NE KADAR İYİ BAKSA DA DİŞ TAŞI TEKRAR OLUŞACAKTIR. NE KADAR ZAMANDA OLUŞACAĞI KİŞİNİN TÜKÜRÜK YAPISINA BAĞLIDIR. Tekrar diş taşı (tartar) oluşma sıklığına göre periyodik takip ve kontrol sistemi geliştirilmelidir. (3,6,12 aylık periyotlarda) bknz: (OHM)

      Bu 3 önemli aşamanın herhangi birinde yapılacak ihmal başarısızlığa sebep olur.

        

      Bazı insanlar çok iyi ağız bakımını yapsa bile, tükürüğün kimyasal yapısı sebebiyle diş taşı kısa sürede oluşabilir. Fırçalamak ve diş ipi kullanmak diş taşı oluşumunu azaltır fakat engellemez. Ebeveynlerle kalıtsal olarak aktarılan tükürük yapısındaki  bu olumsuzluk, daha dikkatli ağız hijyeni ve eğitimle minimum hale getirilebilir.

      Azınlık insanlarda (düşük oranda) yine tükürüğün kimyasal yapısı sebebiyle diş taşı oluşumu çok azdır.Ağız bakımları çokta iyi olamayan bu (şanslı) azınlık grubu örnek göstermemek gerekir. 

      Halk arasında :

    Gingivitis(sağlıksız dişeti): Enfeksiyonun sadece diş etlerini etkilediği bir hastalıktır. Gingivitiste en önemli belirti, fırçalama sırasında veya kendiliğinden oluşan diş eti kanamasıdır. Sorun sadece diş etindedir. Dişin etrafındaki kemikte henüz bir erime yoktur.

    Dişetleri; kırmızı, şiş, parlak yüzeyli ve yumuşak bir kıvam alır. Temel sebebi ağız bakımı ve fırçalamanın yetersizliğidir.

    Sistemik hastalıklara, ilaç kullanımına, ailevi hastalıklara, travmaya, hatalı diş tedavilerine ve yabancı cisim reaksiyonlarına bağlı olarak da gelişebilir.

    Ağız hijyeni eğitimi, diş ve kök yüzeyi temizliği (Detertraj), hatalı restorasyonların düzeltilmesi ve anti-plak ajanların kullanılması ile tamamen iyileşir.

     Kronik Periodontitis: Dişi çevreleyen destek dokuların enfeksiyonu ve yıkımıdır. Dişin etrafındaki plak, bakteri, tartar (diştaşı) birikimi, diş eti ile diş arasından ilerleyerek kemik erimesi ve diş eti çekilmesine sebep olur. Yani artık hadise kemiğe ilerlemiş, bazı estetik ve fizyolojik sorunlar başlamıştır, ciddiyet kazanmıştır.                                                                       

     Belirtileri: koyu kırmızı-morumsu diş eti rengi, diş eti çekilmesi- büyümesi, dişlerde aralanma, uzama, dönme, sallanma, fonksiyon bozukluğu, dişler arasına ve cepler içine yiyecek artıklarının dolması, apse oluşumu, ağız kokusu ve estetik bozukluklar şeklindedir. Başlangıcı cerrahi olmayan yöntemlerle tedavi edilebilir. İlerlemiş durumlarda operasyon (Küretaj, Flap cerrahisi) şarttır. Stres, sigara kullanımı, diabet ve bağışıklık sistemi hastalıkları tedaviye yanıtı etkiler.

     
     Tedavisinde; genelde Küretaj veya Flap operasyonu yapılır.

Küretaj; Diş etlerini açmadan dişin etrafının temizlenmesi olarak,

Flap operasyonu da daha ileri vakalarda kökün dip kısmının daha net görülmesi içi diş etinin açılması, temizlenmesi ve dikişle kapatılması olarak özetlenebilir.

      PERİODONTAL APSELER: Diş etine batan yabancı maddeler veya tahrişler sonucu diş etinde apse meydana gelir, bu diş eti apsesidir. Diş apsesi ile karıştırılmamalıdır. O bölgede kırmızı renk, şişlik ve hassasiyet görülür. Etken ortadan kaldırılırsa birkaç günde kendiliğinden iyileşir. Gargara iyileşmeyi hızlandırır. İleri kemik erimesi olan ve tedavi edilmemiş vakalarda ise periodontal cep içindeki bakteri sayısının artması ile derin dokuları etkileyen periodontal apseler meydana gelir. Dişte sallanma, künt zonklayıcı bir ağrı, derin diş eti cebi, ateş, halsizlik ve şişlik görülür. Acil tedavisi antibiyotik ve drenajdır, daha sonra kronikleşince cerrahi tedavi uygulanır.

-En büyük sebep gingivitis ve  periodontitistir.

-2. en sık karşılaşılan sebep; Hatalı diş  fırçalamadır. Bakınız (OHM)

-Diş dizisindeki bozukluklar,

-Yüksek frenilum bağlantıları (dudak bağlantısı)

-Kronik travma (tırnak yeme, diş sıkma, gıcırdatma)

-Enflamasyon 

-Hatalı diş tedavisi (kron- köprü, dolgu)

-Hatalı ortodontik tedavi

-Yaşlılık

-Dişlerimizi fırçalarken oluşan kanamadır. Diş pürüzsüz yüzeye değeceğine pürüzlü olan yüzeye temas eder ve dokununca kanama başlar. Bilinmelidir ki sağlıklı diş eti kanamaz. Sağlıklı diş etinde ancak bir irritasyonla kanama oluşturulabilir. Fakat sigara damarlarda büzülmeye sebep olarak kanamayı azaltır yada engeller. Eğer sigara kullanıyorsanız diş etlerinde kanama semptomunu göremeyebilirsiniz. Çünkü sigara kullanımı bu hastalığı maskeler, ileride sorunun daha büyük bir şekilde karşımıza çıkmasına sebep olur.

-Kırmızı, şiş, ödemli ve hassas diş etleri

-Sürekli kötü ağız kokusu
 

-Dişlerden kolaylıkla ayrılabilen, uzaklaşan ve çekilen diş etleri

-Dişler ve diş etleri arasında iltihabi akıntı

-Sallanan veya giderek birbirinden uzaklaşan dişler

-Dişler arasında aralıkların oluşması veya mevcut aralıkların artması

-Kök yüzeylerinin açığa çıkması

    Dişeti Hastalığında diğer sebepler;

- Sigara

Hepimizin bildiği gibi sigara kanser, akciğer, kalp hastalıkları gibi bir çok önemli rahatsızlıklara sebep olur. Tüm bunların dışında diş eti rahatsızlığının en önemli bulgusu olan kanamayı engeller ve hastalığın daha hızlı ve sinsi ilerlemesine neden olur.

Doğum kontrol hapları, anti-depresanlar, kalp ilaçları ağız sağlığınızı etkiler. Bu yüzden bu ilaçlardan birini kullanıyorsanız lütfen diş hekiminizi uyarınız ve ağız hijyeninize ayrıca önem veriniz.

Hamilelik, puberte, menapoz, mensturasyon gibi hormonal değişikliklerin yoğun olduğu dönemlerde ağız hijyeninize ayrıca özen göstermeniz gerekmektedir. Diş etleriniz bu dönemlerde daha hassas olur, bu dönmelerde tükürük yapınız değişip taş oluşumuna yatkınlık artabilir. Bu dönemlerde diş taşı temizliği sıklaşabilir. Diş eti hastalığına yatkınlık artar.

- Stres

Hipertansiyon, kanser gibi pek çok rahatsızlığın nedenlerinden biri olmasının yanında diş eti hastalıklarının da risk faktörlerindendir. Araştırmalar göstermiştir ki periodontal hastalıklarda dahil olmak üzere stres vücudun enfeksiyonla mücadelesini zorlaştırmaktadır.

- Diş sıkmak ve gıcırdatmak

Diş ve diş eti arasındaki kuvvetin azalmasına neden olarak periodontal doku yıkımına sebep olurlar. Diş etlerindeki çekilmenin bir sebebi de diş sıkmaktır. Mutlaka gece plağı takılarak bu sıkmanın durdurulması gerekir.

- Kötü beslenme

Vücudun, immun (bağışıklık) sisteminin zayıflamasına ve buna bağlı olarak, diş eti enfeksiyonu da dahil olmak üzere enfeksiyonlarla mücadelesinin zorlaşmasına neden olur.

- Diabet, şeker hastalığı;

Diabet hastaları periodontal (dişeti) enfeksiyon açısından yüksek risk grubuna girerler. 

Diş etine basan ve taşkın yapılmış dolgu, kuron ve köprüler diş etlerinde problem oluşturur. Bknz;Protez